door Julien Borremans in ’t Pallieterke .
Minister van Mobiliteit Georges Gilkinet (Ecolo) heeft een hallucinant voorstel ingediend om de nachtvluchten op Zaventem volledig te verbieden. Voka heeft dat idee intussen afgedaan als “het krankzinnigste idee van een minister sinds lange tijd”. Maar ook bij de NMBS krijgt hij de trein niet op de rails. Na drie jaar Gilkinet vertoeft de NMBS in een nooit geziene lamentabele staat.
Minister Gilkinet (Ecolo) heeft “het krankzinnige idee” opgevat om de nachtvluchten boven Zaventem te verbieden. Hij wil daarmee de geluidsoverlast tegengaan. Jaarlijks zou het dus gaan om 15.000 vluchten die worden geschrapt. Daarmee zouden duizenden banen op de helling komen te staan. Zelfs de Open Vld heeft het idee van Gilkinet afgedaan als “wereldvreemd en economische waanzin”. Partijvoorzitter Sammy Mahdi heeft het over “groene waanzin en degrowth in de praktijk”. Gilkinet lanceerde het idee zonder enige vorm van overleg. Het is duidelijk dat hij met deze provocatie Vlaanderen wil treffen.
Gilkinet trekt graag de vergelijking met Frankfurt Airport, maar deze vlieger gaat niet op, zegt transporteconoom Wouter Dewulf. “Hij had drie jaar tijd om dit probleem op te lossen, maar een jaar voor de verkiezingen komt hij hiermee af.” Bovendien zijn er tussenoplossingen mogelijk, maar daarover rept de minister met geen woord. Voor de luidruchtige vliegtuigen die ’s nachts mensen uit hun slaap houden, zijn er geloofwaardige alternatieven, maar daarvoor is overleg en beleid nodig. Laat dat nu juist de tekortkomingen van de minister zijn.
Tegen 2032 moet België van de EU de spoorwegen liberaliseren, maar Gilkinet nam nog geen enkel initiatief
Rampjaar voor de NMBS
Ook met de NMBS zit Gilkinet verveeld. De NMBS dreigt een rampjaar tegemoet te gaan wat betreft stiptheid en het aantal geschrapte treinen. Op basis van de slechte prestaties dreigt de nieuwe beheersovereenkomst de Belgische spoorwegen erop af te rekenen. De stiptheid van de treinen ligt historisch laag.
Tijdens de eerste zes maanden van dit jaar bereikte de stiptheid een diepterecord van 87,6 procent, terwijl de NMBS en Infrabel een actieplan naar voor schoven om dit euvel weg te werken. “Stiptheid vormt één van de prioritaire doelstellingen”, liet de NMBS weten. Een belangrijke oorzaak van de vele vertragingen zijn de treinpannes. Bovendien zijn 700 kilometer spoorwegen er zo slecht aan toe dat er eigenlijk geen treinen meer op zouden mogen rijden. Daarom wordt zwaar geïnvesteerd in de modernisering van oudere treinen en infrastructuur, en de aankoop van nieuw materieel.
Ook de flessenhals Brussel Noord-Centraal-Zuid zorgt voor heel wat vertraging. Een goede samenwerking en communicatie, en meer flexibiliteit zouden beterschap moeten brengen, maar het omgekeerde is waar. De vraag is dan ook of een aantal werkprocessen niet moet worden geoptimaliseerd en of er voldoende beleidscompetenties aanwezig zijn. Maar gezien de slechte staat van de NMBS, zal het nog zeker tot 2026 duren vooraleer de treinen op tijd zullen rijden.
Na drie jaar Gilkinet vertoeft de NMBS in een nooit geziene lamentabele staat
Agressie
Dit jaar werden al meer dan 24.000 treinen deels of volledig afgeschaft, goed voor een maandelijks gemiddelde van 4.000 schrappingen. Dat is ruim 10 procent hoger dan het vorige recordjaar. De NMBS vormt de oorzaak van 40 procent van het aantal geschrapte treinen. Een hoog ziekteverzuim en een tekort aan personeel vormen de grondoorzaken. De NMBS plant nieuwe aanwervingen, maar gezien de krappe arbeidsmarkt is dit geen sinecure.
Het aantal klachten van reizigers bij de NMBS-klantendienst steeg vorig jaar naar een record van 57.700. Meer dan een derde van de klanten geeft aan ontevreden te zijn over de Belgische spoorwegen. De veelvuldige stakingen voeden daarbij zeker het ongenoegen. Minister Gilkinet sloot vorig jaar een beheersovereenkomst af met een pittig budget van 43,8 miljard euro. De helft van de totale vloot moet binnen de tien jaar volledig vernieuwd zijn en er moeten 176 stations aangepast worden aan de noden van de mensen met een beperkte mobiliteit. Bovendien worstelt een aantal (Brusselse) stations met een acuut veiligheidsprobleem, dat maar niet opgelost raakt. Elke dag zijn er vijf agressiegevallen tegen treinconducteurs. De minister rekent op 30 procent meer reizigers. Het omgekeerde lijkt eerder realistisch.
Gilkinet heeft “het krankzinnige idee” opgevat om de nachtvluchten boven Zaventem volledig te verbieden
Liberaliseren en regionaliseren
Tegen 2032 moet België van de Europese commissie de spoorwegen liberaliseren, maar minister Georges Gilkinet heeft nog geen enkel initiatief genomen, tot groot ongenoegen van Tomas Roggeman (N-VA). Hij vreest voor “een Sabena-scenario bij de NMBS”. Als er geen grondige voorbereiding komt, dreigt de maatschappij over kop te gaan. De N-VA ziet in de verplichte liberalisering een opportuniteit om tot een Vlaamse spoorwegmaatschappij te komen. Het spoornet moet dan toch worden opgesplitst. De regionalisering ervan vormt dan een opportuniteit om heel wat problemen weg te werken.
Intussen is Gilkinet in opspraak gekomen omdat er op zijn kabinet een gedetacheerde medewerker van Skeyes rondloopt, die met datzelfde bedrijf een beheersovereenkomst onderhandelde. Belangenvermenging ? Ecolo en Groen proberen de breuk te maken met de ‘klassieke politiek’, maar Gilkinet heeft intussen met de oude politieke gewoonten de perfecte aansluiting gevonden.
foto’s (c) Gazet van Hove.