Ons fiscaal systeem richt te veel schade aan aan maatschappij en economie.
COLUMN – door Ivan Van de Cloot – www.doorbraak.be .
Ons fiscaal systeem richt te veel schade aan aan maatschappij en economie bij het ophalen van middelen. Dat ondervindt iedereen en werd al voldoende aangetoond. Deze regering ging er werk van maken om dat te veranderen. Dat is dus niet gelukt en daar moeten lessen uit getrokken worden.
Een hervorming dringt zich nochtans op. De werking van het belastingstelsel beïnvloedt hoe de samenleving en de economie zich gedragen op de korte of langere termijn. Of we werken. Hoe hard we werken. Wat we verbruiken. Waarin we investeren – in machine- en menselijk kapitaal. Onderzoek en ontwikkeling. Het ondernemerschap en de beroepskeuzes. Belastingkeuzes zijn dus heel belangrijk. Sommige lasten richten meer schade aan dan andere – ongeacht wat met hun opbrengst gebeurt. Zo wordt arbeid nog altijd veel te zwaar belast in dit land, alsof het een toxisch goedje is.
Onmogelijk
De conclusie van Alexander De Croo op twee dagen voor de Belgische nationale feestdag was dat een akkoord over fiscale hervorming onmogelijk bleek. Niemand kan hierdoor toch verrast zijn ? Zoiets delicaats lukt niet op het einde van de legislatuur met partijen al in verkiezingsmodus. Je moet wel erg onervaren zijn om te denken dat dit nog had kunnen lukken. De kans op slagen was altijd al beperkt maar als de regering tot een akkoord was gekomen in het eerste jaar van de legislatuur, dan had men ook een begin kunnen maken aan de implementatie.
Uit internationale gegevens blijkt dat een regering een dergelijk beleid tractie kan geven vanaf haar derde en vierde jaar. De terughoudendheid is bij zowat iedereen huizenhoog voor een belastingshervorming. Als men tenminste toegekomen was aan effectieve stappen, dan had men ondertussen kunnen verwijzen naar de eerste bevindingen van de impact in de reële wereld.
Nood
De nood aan een belastinghervorming blijft dus groot in dit land. Om meer welvaart en welzijn te kunnen creëren. Ons fiscaal systeem met zijn vele uitzonderingen en verschillen in behandeling is te complex. In België ontaardt de discussie over een fiscale hervorming te snel in een tapijtenmarkt. Uiteraard zullen politici ook in het oog houden wie wint of verliest maar daar kan een hervorming niet toe gereduceerd worden. Van dat overkoepelend doel en die visie blijft er ondertussen niet veel over in het gehakketak tussen de coalitiepartners. De discussie vertoont vooral veel economische ongeletterdheid.
Als de politiek niet inziet dat een btw-aanpassing in de horeca evengoed in de marge van leverancier, de uitbater of misschien toch deels bij de consument kan terechtkomen, dan zijn teleurstellingen onvermijdelijk. De discussie over een verschuiving van belasting op arbeid verloopt nog altijd zonder analyse van de werkelijke incidentie of neerslag van een belasting.
Schade
De kansen op een doordachte fiscale hervorming in de toekomst zijn ondertussen ernstig beschadigd. Het cynisme over het alsnog realiseren van een toekomstige hervorming van het belastingsysteem is fors toegenomen. De lessen uit de mislukking van deze regering inzake fiscaliteit is niet dat er geen hervorming nodig is. Wel dat de aanpak ongelooflijk naïef was om al aan het begin van de legislatuur de verhoging van de minimumpensioenen te beslissen. Dat was de vette vis voor de PS van de Vivaldiperiode. Eenmaal die verhoging gerealiseerd, waren ze voor andere hervormingen geen vragende partij meer. Je belangrijkste hefboom om meerdere dossiers te realiseren al vanaf het begin weggeven, dat is een onvergeeflijke blunder.
Voor alle partijen moet het nu duidelijk zijn dat ook de overheidsuitgaven mee in het bad moeten getrokken worden om een echte belastinghervorming te realiseren. Alleen zo kan er, in het land met de hoogste belastingdruk, een belastinghervorming gerealiseerd worden die voldoende draagvlak vindt. Belastingen vergen altijd diepe politieke keuzes. Het is daarom best dat er eerst verkiezingen komen. Dan zal duidelijk worden vanuit welke politieke realiteit de nieuwe fiscale evenwichten tot stand kunnen komen.
IVAN VAN DE CLOOT
Ivan Van de Cloot is hoofdeconoom. Hij publiceerde eerder o.a. ‘Taxshift’, ‘Roekeloos’ en ‘De rekening moet kloppen’.
foto’s (c) Gazet van Hove.