door Anton Schelfaut in ’t Pallieterke .
De voorbije weken werd in de media druk gespeculeerd over een mogelijke terugkeer van Lijst Dedecker (LDD), maar die comeback zou volgens Vlaams Belang-voorzitter Tom Van Grieken een vergissing zijn. “Als Jean-Marie het écht goed voorheeft met de Vlaming en hem een ander beleid wil geven, mag hij gewoon op onze lijst komen staan”, reikt hij de burgemeester van Middelkerke de hand.
Uw verslaggever trof Tom Van Grieken in zijn kantoor op het hoofdkwartier van zijn partij, twee dagen na de Vlaamse feestdag. Dat is voor de voorzitter van Vlaams Belang niet alleen een heugelijke, maar ook een drukke dag. “In de voormiddag ga ik mee met de lokale afdeling van VB in Schoten om een geschenkje te overhandigen aan mensen die een leeuwenvlag hebben uitgehangen of er eentje besteld hebben bij ons”, steekt Van Grieken van wal. “Ieder jaar verdelen wij 25.000 à 30.000 leeuwenvlaggen. Daarna haast ik mij naar het stadhuis in Brussel voor de officiële 11 juliviering, om meteen na het zingen van ons volkslied opnieuw naar Antwerpen te rijden voor de viering van de Gulden Sinjoren op het Hendrik Conscienceplein. Daarna vertrek ik normaal gezien opnieuw naar Brussel om aan het Vlaams Huis nog wat pintjes te drinken met de studenten, maar daar ben ik dit jaar door omstandigheden niet geraakt.”
Wat onthoudt u van de laatste 11 juliviering voor de regionale en federale verkiezingen van 2024 ?
“Dat het communautaire ambitieniveau van N-VA bijzonder laag ligt. Zelfs de socialisten durfden straffer uit de hoek te komen toen zij de voorzitter van het Vlaams Parlement leverden. Dat is een beetje triestig. Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA, red.) kwam in zijn 11 julitoespraak niet verder dan een pleidooi voor homogene bevoegdheidspakketten. Dat mag best wat pittiger.”
Vindt u het een verzachtende omstandigheid dat hij de speech als minister-president en dus namens de Vlaamse regering gaf, en niet als N-VA’er ?
“Maar enfin (fel). Homogene bevoegdheidspakketten zouden de bevoegdheden die we nu al hebben gewoon wat uitbreiden. Voordat de N-VA in de Vlaamse regering zat, durfde die op 11 juli feller uit de hoek komen dan vandaag het geval is. Als je de macht hebt, moet je die gebruiken. Het Vlaams Parlement en de Vlaamse regering moeten een katalysator van de Vlaamse onafhankelijkheid zijn, zéker op 11 juli.”
Jean-Marie Dedecker liet de afgelopen maanden herhaaldelijk optekenen dat hij een terugkeer van Lijst Dedecker (LDD) wel zou zien zitten. Maakt u zich daar zorgen over ?
“Nee, ik maak mij daar geen zorgen over. Ik ben wel teleurgesteld in Jean-Marie. Hij heeft in een interview gezegd dat hij het Vlaams Belang kan stoppen en dat hij vreest voor een Zwarte Zondag. Van Conner Rousseau of Alexander De Croo mag je dergelijke uitspraken verwachten, maar van een flamingant als Jean-Marie Dedecker? Hij is een nuttige politicus voor het Belgische systeem. Op het moment dat een V-meerderheid voor het grijpen ligt, wil hij de stemmen aan de rechterzijde verdelen. Dat is een vergissing. Als Jean-Marie het écht goed voorheeft met de Vlaming en een ander beleid wil, moet hij gewoon op onze lijst komen staan.”
Ook als onafhankelijke ?
“Ja, Jean-Marie Dedecker zou welkom zijn bij ons, maar hij heeft onze uitgestoken hand al meermaals geweigerd. Zijn politieke drijfveer is dus niet om het Vlaamse en rechtse blok te vergroten. Hij zal als excuus gebruikt worden om een machtsdeelname van Vlaams Belang te verhinderen.”
“Jean-Marie Dedecker zou bij ons welkom zijn”
Er zijn dus wel degelijk toenaderingspogingen geweest ?
“Nee, geen al te serieuze. Ik heb hem altijd al lachend gezegd dat we hem hetzelfde geven als N-VA. Maar hij kan de overstap niet maken, omdat zijn lijn met de Vlaamse regering – die hij nodig heeft als burgemeester van Middelkerke – dan zou worden doorgeknipt. Ik plaats de Vlaamse belangen boven de lokale.”
Behoort een regering met N-VA, Vlaams Belang en LDD tot de mogelijkheden ?
“Waarom zou je een regering vormen met drie partijen als dat ook met twee kan? LDD zal, net zoals Open Vld en N-VA, een liberale partij zijn. Ze zullen alle drie willen besparen op de sociale zekerheid en de pensioenen van de Vlamingen. Daar zit de Vlaming niet op te wachten.”
Zou LDD niet meer stemmen van Open Vld afsnoepen dan van Vlaams Belang ?
“Vooral N-VA en Open Vld, de twee andere liberale partijen, zouden te lijden hebben onder een terugkeer van LDD. Jean-Marie Dedecker wordt de rechtse excuustruus voor de linkse media om het Vlaams Belang dood te zwijgen. In andere Europese landen, zoals Zweden en Italië, verenigt rechts zich, en hier zou Jean-Marie Dedecker de rechterzijde opnieuw verdelen? Dat is niet de interessantste strategie voor Vlaanderen. Als hij de kiesdrempel niet haalt, zijn dat verloren stemmen. Dan zou rechts Vlaanderen 2 à 3 procent van de stemmen mislopen. Daar zou het wel eens op kunnen aankomen.”
“Ik heb van de Catalanen of de Schotten nog niet veel initiatieven voor de Vlaamse onafhankelijkheid gezien”
Volgens politicoloog Nicolas Bouteca zou Vooruit “in elkaar klappen” als de partij haar voorzitter, Conner Rousseau, zou verliezen. Hoe kijkt u naar de geruchten van mogelijk grensoverschrijdend gedrag ten aanzien van twee 17-jarige jongemannen, die over hem de ronde doen ?
“U bent de eerste journalist die mij daar een vraag over stelt. Is dat niet raar? Eerst en vooral vind ik het ongelofelijk zielig dat hij spreekt over een ‘heksenjacht van extreemrechts’. Dat is absoluut niet waar. Het zit niet in mijn aard om op die manier aan politiek te doen. Ik heb altijd respect voor mensen die uit de kast komen, maar Rousseau heeft zijn coming-out gebruikt als excuus om meldingen van mogelijk grensoverschrijdend gedrag te verdoezelen. Ook hij is onschuldig tot het tegendeel is bewezen, dus laat het gerecht zijn werk maar doen. Ik stel wel vast dat de socialisten nu plots de kant kiezen van de mogelijke dader, en niet die van de mogelijke slachtoffers. Het #MeToo-verhaal ligt blijkbaar al ver achter ons.”
Zou Vooruit volgens u in elkaar klappen zonder Rousseau ?
“Dan ga je uit van de premisse dat Vooruit nu groot is, maar ik heb mijn twijfels bij de peilingen. Die doen uitschijnen dat het linkse blok – Vooruit, Groen en PVDA – boven de 35 procent scoort. De afgelopen 40 jaar was die score nooit hoger dan 25 procent. Het linkse blok wordt steeds hoog gepeild, maar kan de peilingen electoraal niet verzilveren. Dat hebben we ook gezien bij de vorige verkiezingen. Een van de drie linkse partijen wordt te hoog gepeild. De vraag is welke. Het zou voor Vooruit een klap zijn als Rousseau uit de politiek stapt, maar ik zou er niet rouwig om zijn.”
In een artikel op Apache beweert Hind Fraihi dat u de verkoopstand van Project Thule op de IJzerwake heeft geweigerd. Klopt dat ?
“Nee, wij hebben geen invloed op de organisatie van de IJzerwake. Ik heb wel een gesprek gehad met de organisatoren, maar ik heb tegen geen enkele organisatie mijn veto gesteld. De spilfiguur van Project Thule, Tomas Boutens, is problematisch voor de hele Vlaamse Beweging. Die heeft hij zowel met ‘Bloed, Bodem, Eer en Trouw’, zijn motorclub als met Project Thule veel schade toegebracht. Hij wou ooit zelfs een aanslag plegen op Filip Dewinter, maar toch wordt hij nog getolereerd binnen de Vlaamse Beweging. Men moet zich toch eens afvragen of zulke mensen een meerwaarde zijn. Ik wil niet met zo’n agent-provocateur geassocieerd worden.”
Is een deel van de partij ontevreden omdat Vlaams Belang ‘te proper’ zou zijn geworden ? Zijn er mensen die liever in de oppositie zouden blijven zitten ?
“Onze standpunten zijn scherper dan ooit : we willen de sociale zekerheid afschermen, gaan resoluut voor Vlaamse onafhankelijkheid en leggen daartoe een stappenplan op tafel, we pleiten voor een migratiestop… Ik weet niet op welk vlak we te braaf zouden zijn geworden. Het zijn bepaalde agents-provocateurs die dat plaatje opleggen, maar het klopt niet.”
Denderleeuws gemeenteraadslid Geert Van Cauter kondigde aan dat hij overstapt van N-VA naar Vlaams Belang. Staat de deur open voor overlopers van N-VA ?
“Onze deur staat open voor Vlaams-nationalisten. Die kunnen in verschillende partijen zitten. Ik weet dat N-VA in de aanloop naar de verkiezingen van 2012 en 2014 actief mensen heeft proberen los te peuteren bij ons. Dat zal ik niet doen. N-VA’ers moeten die keuze zélf maken. Het is niet oneerbaar om de overstap te maken, maar het is ook niet oneerbaar om als rechtse N-VA’er bij die partij te blijven om ze op het juiste pad te houden. Het ergste scenario zou zijn dat rechtse N-VA’ers niet meer willen deelnemen aan verkiezingen. Dat zou een dubbele tegenslag zijn : je geeft de linkse N-VA’ers die met Vooruit willen samenwerken vrij spel én levert het Vlaams Belang geen extra stemmen op. Rechtse N-VA’ers moeten opkomen, of dat nu voor N-VA of Vlaams Belang is.”
“Op internationaal vlak doet Vlaams Belang meer voor de Vlaamse zaak dan N-VA”
Als u een politicus van een andere partij op uw lijst zou mogen zetten, wie zou dat dan zijn ?
“(Denkt na) Een minder bekend politicus, maar iemand die goed werk levert in de Kamercommissie Binnenlandse Zaken, is Koen Metsu (N-VA-Kamerlid, red.). Dat is een voorname kerel en een harde werker die zich aan de rechterkant van de N-VA bevindt. Hij wordt onvoldoende naar waarde geschat.”
Bart De Wever is straks 20 jaar voorzitter van N-VA. Blijft u na de verkiezingen van 2024 nog voorzitter van Vlaams Belang ?
“Ja, want ik heb de ambitie om in 2024 de verkiezingen te winnen. Er is iets verschrikkelijks met voorzitters: ze mogen of kunnen pas stoppen als ze op hun voorhoofd het woord ‘loser’ gebrandmerkt krijgen. Een atleet die wereldkampioen wordt, kan op een hoogtepunt stoppen. Maar een partijvoorzitter die verkiezingen wint? Het zou onbegrijpelijk zijn voor de achterban als die zou stoppen. Zo werkt de politiek niet. Stoppen is voor mij dus geen optie.”
Zijn jullie actief op zoek naar mensen met bestuurservaring ?
“Ja, al hebben we het intensieve deel van dat proces al afgerond. Na de verkiezingen van 2019 heb ik een drietrapsraket gelanceerd. Enerzijds heb ik een aantal mensen geselecteerd – inhoudelijke medewerkers van parlementsleden – om een cursus onderhandelen aan Vlerick te volgen. Men denkt dat de onderhandelingen stoppen na de regeringsvorming, maar binnen de regering gaan die gewoon verder. Ten tweede heb ik verschillende kabinetschefs en ministers geraadpleegd om te weten te komen hoe kabinetten precies functioneren. Ten slotte heb ik mijn oor te luisteren gelegd bij drie andere nationalistische partijen. In tegenstelling tot in Vlaanderen zijn rechtse partijen zoals Vlaams Belang in andere Europese landen wel al aan de macht geweest. Ik heb drie casussen onderzocht: een regering met gedoogsteun en een twee- en driepartijenregering. Dat onderzoek is een klein jaar geleden afgerond. Nu telt nog maar één ding: de verkiezingen winnen en zo groot mogelijk worden om de beste onderhandelingspositie te kunnen innemen.”
Als u morgen met een absolute meerderheid aan de macht zou zijn, wat is dan het eerste dat u zou doen ?
“De Vlaamse onafhankelijkheid verzilveren. Dat is dé beweegreden van onze partij. De Vlaamse Beweging heeft altijd op de steun van Vlaams Belang kunnen rekenen, ook al kregen we in 2014 een pandoering van jewelste en zaten we daarna krap bij kas. Vlaams Belang is de partijpolitieke vertegenwoordiger van de Vlaamse Beweging, dus het is onze taak om die te blijven ondersteunen. Dat is wat ik de N-VA verwijt: sinds die partij aan de macht is, is het draagvlak voor onafhankelijkheid alleen maar afgekalfd. Ze is politiek relevant geworden, maar zwijgt over haar eerste programmapunt ? Nu zegt ‘Slappe Jan’ dat er geen draagvlak is voor Vlaamse onafhankelijkheid, maar zijn partij had 20 jaar de kans om dat te creëren (fel).”
Heeft de N-VA dat volgens u nagelaten ?
“N-VA heeft de onafhankelijkheidsgedachte in het hoekje van de chaos en de revolutie geduwd, terwijl wij aantonen dat het onafhankelijkheidsproces wél ordentelijk en juridisch correct kan verlopen. Wij zetten die gedachte nu opnieuw bovenaan de politieke agenda. Daar ben ik best trots op. Wij halen de onafhankelijkheidsgedachte uit de communautaire diepvries en de sfeer van chaos en revolutie.”
“De Wever weigert ieder gesprek met ons”
N-VA-voorzitter Bart De Wever hoedt zich voor ‘Catalaanse scenario’s’. Deelt u die vrees niet ?
“Ten eerste zou De Wever moeten weten dat de Vlamingen geen minderheid zijn, maar een meerderheid. Ten tweede was het N-VA die Carles Puigdemont (De voormalige Catalaanse minister-president, red.) meesleurde naar iedere pensenkermis van de partij. Je kan geen N-VA-kantoor binnenwandelen zonder te struikelen over een Catalaanse vlag. Maar wij zouden voor een chaotisch Catalaans scenario zijn? N-VA heeft dat jarenlang gepropageerd. In tegenstelling tot de Catalanen hanteren wij de juiste strategie: een soevereiniteitsverklaring gevolgd door onderhandelingen die moeten resulteren in ordentelijke onafhankelijkheidsverklaring.”
Vindt u dat Vlaanderen Puigdemont moet blijven steunen, ook al lijden de relaties met Spanje – waar binnenkort misschien een rechtse regering aan de macht is – daaronder ?
“Nationalisten moeten elkaar steunen als ze vervolgd worden. Politieke ideeën mogen niet bestraft worden met gevangenisstraffen. Ik wil er wel fijntjes op wijzen dat ik van de Catalanen of de Schotten nog niet veel initiatieven voor de Vlaamse onafhankelijkheid heb gezien. Het is jammer dat het bij eenrichtingsverkeer blijft. Maar je mag niet tolereren dat Europeanen gevangenisstraffen riskeren voor een politieke mening. Dat is een brug te ver.”
Welke inspanningen leveren jullie op internationaal vlak om het draagvlak voor Vlaamse onafhankelijkheid te vergroten?
“Dankzij Vlaams Belang weten de regeringspartijen in andere Europese landen, zoals Italië, Polen en Hongarije, dat Vlamingen onafhankelijkheid willen. Die partijen zijn vaak tegen separatisme in eigen land, maar tolereren wel een partij die uitgesproken separatistisch is. Wij krijgen de kans om ons Vlaams-nationalistisch verhaal te brengen en uit te leggen waarom wij anders zijn dan andere separatistische bewegingen. Op internationaal vlak doet Vlaams Belang meer voor de Vlaamse zaak dan N-VA. Wij zijn de betere ambassadeur. Met wie heeft N-VA eigenlijk contact? Die partij is zich internationaal compleet aan het isoleren. Ze wil eigenlijk toetreden tot de Europese Volkspartij (EVP), waar de christendemocratische partijen deel van uitmaken. Dan ben je heel ver van het padje aan het geraken. Als de volgende Franse presidentsverkiezingen goed uitdraaien en Marine Le Pen komt in het Elysée terecht, dan hebben wij betere contacten met Parijs dan de PS. Dat zou pas een ‘gamechanger’ zijn voor de onafhankelijkheidsgedachte (lacht).”
RELATIE MET N-VA
Worden er achter de schermen gesprekken gevoerd met N-VA ?
“Nee, De Wever weigert ieder gesprek. Sinds 2019 is er niet meer gesproken met N-VA. Dat is schrijnend voor Vlaanderen. Terwijl de Franstalige partijen voortdurend met elkaar praten en zelfs samen vergaderen, slagen de twee Vlaams-nationalistische partijen er zelfs niet in om samen een koffie te drinken. Ik ben daar nochtans altijd toe bereid. De achterban van N-VA wil graag een samenwerking met Vlaams Belang, maar de elitaire partijtop van die partij is zijn voeling met de basis verloren.”
Zijn de persoonlijke relaties zo verzuurd dat zelfs het drinken van een koffie onmogelijk is geworden ?
“Nee, de omgang met de partijkopstukken is correct, maar ze zijn bang om met ons over politiek te praten. Met wie kan N-VA een rechts en Vlaams beleid realiseren ? Met Conner Rousseau of met Tom Van Grieken? De vraag stellen is, ze beantwoorden.”
foto’s (c) Gazet van Hove.