Morgen, maandag 2 september, moeten meer dan 1,2 miljoen Vlaamse kinderen terug naar school voor het schooljaar 2024-2025. De verkoop van allerlei schoolmateriaal is al volop aan de gang. Een onderdeel hiervan kan een schooluniform zijn. Vlaamse scholen waar strenge kledingvoorschriften gelden, slaan opnieuw aan en noteren zelfs een stijging van het aantal leerlingen. Voor vele ouders is een school met een uniform een school waar structuur, discipline en traditie heersen.
Meestal zijn schooluniformen bescheiden en professioneel. Jongens dragen vaak een donkere broek met een lichter (polo)hemd met al dan niet een das. Meisjesuniformen vertonen meer variatie tussen de verschillende landen en schoolsystemen. Ze bestaan meestal uit een rok met een bloes of een schort. Meisjes mogen meestal kiezen tussen een rok en een broek, terwijl jongens altijd een (lange of korte) broek moeten aantrekken. Het gebruik van een blazer of een mantel voor beide seksen is ook gebruikelijk, vooral bij koud weer. In Japan doen schoolmeisjes net dienst bij de marine.
In de meeste Europese staten zijn schooluniformen in de openbare scholen niet verplicht. Sommige privéscholen hebben wel strikte kledingvoorschriften. In Engeland en Ierland kennen de meeste openbare scholen wel een uniformplicht, kwestie van een formelere uitstraling van de school.
Geen catwalk-toestanden
Speelplaatsen hebben steeds vaker iets weg van een catwalk. De populaire jongens en meisjes dragen dure merkkledij, de anderen vallen uit de boot. Dat zorgt natuurlijk voor heel wat jaloezie en frustraties. Het passende antwoord daarop is het schooluniform. Kinderen worden niet meer gepest omdat ze geen merkkledij dragen en de ouders sparen op lange termijn wat geld uit.
In de Antwerpse hotelschool PIVA is men de afgelopen jaren opmerkelijk strenger geworden. Het uniform werd er terug ingevoerd. Die maatregel heeft de sfeer er echt veranderd. Hij bevordert de gelijkheid tussen alle leerlingen. De leerlingen gedragen zich ook beter en minder kinderachtig met een uniform aan. Op straat wordt er naar hen gekeken, aldus de directie.
In lyceum Hemelsdaele in Brugge behoort het uniform tot een eeuwenoude traditie. In tegenstelling tot enkele jaren geleden worden de strenge kledingvoorschriften nu veel beter gesmaakt door de ouders en de leerlingen. ‘Mensen, en vooral jongeren, hebben nood aan iemand die hen richting geeft. De regels die hier bij ons gelden, zijn daarom ook behoorlijk gedetailleerd neergeschreven. Uit pure noodzaak, want als je niet oppast, zouden sommige leerlingen er een spelletje van maken. Ze tasten graag hun grenzen af, maar bij ons krijgen ze daar eenvoudigweg niet de kans toe’ aldus de directie.
Een schooluniform biedt volgens de voorstanders heel wat voordelen. Ouders hoeven maar een of twee keer per jaar kleding voor hun kinderen te kopen en de leerlingen – vnl. de meisjes, verliezen ’s morgens geen uren met het zoeken naar de juiste outfit. Modebewust leerlingen moeten trouwens niet bang zijn : een uniform hoeft helemaal niet stijf te zijn.
Geen kazernetoestanden
De tegenstanders van schooluniformen hebben ook een reeks argumenten om hun zienswijze te ondersteunen.
Bij schooluniformen zien alle leerlingen er hetzelfde uit en is er geen creativiteit meer. Alles wordt grauw. Gaat men dan ook sterren en strepen invoeren zoals in het leger naargelang de graad en studierichting van de leerlingen ?
Er zijn grote verschillen tussen schooluniformen wat kwaliteit en prijs betreft. Onrechtstreeks blijven discriminaties bestaan bij de invoering van schooluniformen.
Schooluniformen zouden veel tijd, geld en energie moeten besparen en het pesten tegen gaan, maar dat is enkel theorie. De aanschaf van één uniform is niet voldoende, het moet geregeld gewassen worden en in de zomer dragen de leerlingen wel andere kledij dan tijdens de winterperiode.
Wat na schooltijd ? Gaan de leerlingen in hun uniform blijven rondlopen ? Ouders moeten nog steeds veel vrijetijdskledij blijven aankopen.
Om het pesten tegen te gaan zal een uniform niet helpen. Er zal altijd wel gepest worden, is het niet om je lichaamsbouw, dan is het wel om je voorkomen, huidskleur, haarkleur en -lengte, taal, je vriendenkring, je vrijetijdsbesteding, de financiële toestand van je ouders, je vervoermiddel, enz … Mensen en kinderen discrimineren nu eenmaal.
De redactie van de Gazet van Hove wenst alvast alle scholieren en leerlingen, met of zonder schooluniform, een vruchtbaar schooljaar 2023-2024 toe.
Foto’s (c) Gazet van Hove & Wikimedia Commons – coverfoto : winkel Mechelsesteenweg Antwerpen.