Begin september is het 80 jaar geleden dat de geallieerde troepen ons land doorkruisten en de Duitsers definitief terugdrongen. De Tweede Wereldoorlog zou pas negen bloedige maanden later eindigen met de capitulatie van Duitsland.
Er verschenen heel wat boeken over de vele facetten van de politieke en militaire collaboratie tijdens de Tweede Wereldoorlog en over de repressie die erop volgde. Over de feitelijke burgeroorlog die aan de bevrijding voorafging bleef het veel stiller.
Gebeurtenissen die 80 jaar geleden de gemoederen heftig beroerden werden na de oorlog, in een soort patstelling, doodgezwegen. Deels omdat de activisten uit het ‘witte’ en het ‘zwarte’ kamp mekaar na de oorlog, onvermijdelijk, bleven tegenkomen en ze de draad van hun leven opnieuw wilden opnemen…
Sluipmoorden, aanslagen, verklikkingen, aanhoudingen en terechtstellingen waren tussen oktober 1942 en mei 1945 schering en inslag. Terreur werd meedogenloos ingezet als wapen om het bestuur te ontregelen en om de collaborateurs te ontmoedigen. De onvermijdelijke tegenreactie van het militair bestuur was even meedogenloos.
Dit boek brengt enkele aangrijpende feiten voor het voetlicht, het brengt een sfeerbeeld van het dagelijks leven tijdens de laatste maanden van de bezetting, waar angst heerste zowel bij de gezinnen van vooraanstaande collaborateurs als in de rangen van de weerstandsgroepen.
Die angst, in combinatie met haat en wraakzucht, zorgde voor een bloedige cocktail.
De auteurs probeerden feiten te scheiden van fictie, door getuigenissen en allerhande verhalen te toetsen aan officiële documenten van de rijkswacht, het parket en aan artikelen in tijdschriften en kranten van toen. Ze halen mensen uit de vergetelheid die 80 jaar geleden het leven lieten in de overtuiging dat ze ijverden voor wat voor hun de ‘goede’ zaak leek.
Figuren zoals de gewezen gewestleider van het VNV Edgard Lumens uit Gooik, de Aalsterse commandant van de Vlaamse Fabriekswacht Jozef Podevyn en de oorlogsburgemeester van Sint-Kwintens-Lennik Paul Bogaert speelden een vooraanstaande rol binnen het Vlaams-nationalisme en betaalden daar een bijzonder zware tol voor.
Zelfs familieleden van collaborateurs werden de laatste maanden van de bezetting geviseerd in de hoop om op die manier het militair bestuur te destabiliseren.
In Denderwindeke werd een onderwijzer, de schoonbroer van de oorlogsburgemeester, doodgeschoten voor de ogen van zijn leerlingen … In Meldert werd dan weer de zus van een oorlogsburgemeester vermoord … In Bever werd een 25 jarige medewerker van landbouworganisatie koelbloedig geëxecuteerd, een 20 jarig lid van de Vrijwillige Arbeidsdienst voor Vlaanderen (VAVV) uit Denderleeuw onderging hetzelfde lot…
De auteurs brengen het verhaal van 15 ophefmakende moordaanslagen in de Denderstreek en het Pajottenland met daarbij heel wat achtergrondinformatie over verschillende collaborerende organisaties en over enkele verzetsgroepen.
Ook de meest verbitterde tegenstanders van de collaborateurs, de communistische partizanen worden uitvoerig belicht dankzij informatie en foto’s uit verschillende archieven en privéverzamelingen.
Johan Daelman en Bob Wellens, Terreur op het thuisfront, 15 ophefmakende moorden in de Denderstreek en het Pajottenland (1942-1945), Uitgeverij Brave New Books, 2024, Harde kaft, 138 blz. – 90 exclusieve foto’s en afbeeldingen, ISBN 9789465120133
foto’s (c) Gazet van Hove .