De IJzeren Rijn is de spoorlijn tussen de Antwerpse haven en Mönchengladbach in het Duitse Ruhrgebied, het economische hart van Duitsland (15 miljoen inwoners). De lijn loopt via Lier, Herentals, Geel, Mol, Lommel, Overpelt, Neerpelt, Weert en Roermond. Een deel van de spoorlijn is buiten gebruik, een groot deel wordt nog wel gebruikt voor goederen- en reizigersvervoer.

In het scheidingsverdrag tussen België en Nederland uit 1839 werd de onafhankelijkheid van België bevestigd en door de Nederlandse koning Willem I erkend. Dit verdrag omvat het recht om op eigen kosten een weg of kanaalverbinding aan te leggen vanaf Antwerpen door het pas ontstane Nederlands-Limburg tot de Duitse (toen Pruisische) grens. Dit doortochtrecht is later uitgewerkt en vastgelegd in het Ijzeren-Rijnverdrag uit 1873.

Aanvankelijk was het de bedoeling een kanaal aan te leggen. Later gaf men de voorkeur aan een spoorlijn, vandaar de naam “IJzeren Rijn”. De bouw van de IJzeren Rijn is in 1869 gestart. In 1879 is de spoorlijn in gebruik genomen. In het begin reden er veel treinen op de IJzeren Rijn, maar met de jaren nam het gebruik af.

Tussen Antwerpen en de zinkfabriek in Budel (NL) en tussen Budel en Weert (NL) rijden op dit moment nog enkele goederentreinen. Het baanvak Weert-Roermond behoort tot het Nederlandse intercitynetwerk en wordt dagelijks door vele personen- en goederentreinen bereden. Tussen Roermond en de Duitse grens rijden sinds 1991 geen treinen meer.

Op verzoek van België wordt de IJzeren Rijn gereactiveerd. Het verzoek vloeit voort uit de toenemende hoeveelheid goederen die vervoerd wordt tussen de Antwerpse haven en het Duitse Ruhrgebied. Het Europese beleid is gericht op het toepassen van ‘modal shift’ voor de toename van het goederenvervoer : het afwikkelen van het goederenvervoer per spoor en over water in plaats van over de weg.

Op dit moment gebruikt België de Montzenroute via Aken (D) voor het vervoer van goederen naar het Duitse achterland. Deze route heeft echter capaciteitsgebrek en kent een aantal steile hellingen, zodat het moeilijk is lange en zware treinen te laten rijden. Treinen doen er gemiddeld twee uur langer over van het Ruhrgebied naar Antwerpen dan via de Ijzeren Rijn. Het dossier van de IJzeren Rijn sleept immers al jaren aan. Het voornaamste probleem is dat Nederland het historisch tracé niet ziet zitten omdat het door natuurgebied gaat. Maar op basis van een historisch scheidingsverdrag heeft België recht op dat historisch tracé. Ook het Internationaal Arbitragehof in Den Haag sprak zich in die zin uit.

Op het politieke forum

Vlaamse ministers van zowel de Vlaamse als de federale Belgische regering proberen schot in het dossier te krijgen via overleg met hun Nederlandse en Duitse collega’s. Het probleem is dat dit in verspreide slagorde gebeurt. Volksvertegenwoordiger Peter Luykx (N-VA) uit Lommel nam recent nog het initiatief voor een resolutie over de Ijzeren Rijn. Hij stelde in zijn resolutie voor dat voortaan de premier de onderhandelingen over de IJzeren Rijn moet coördineren. Zodat er tenministe één iemand zicht heeft op het geheel. Maar zowel in commissie als in de plenaire vergadering gaf de resolutie aanleiding tot discussies tussen de Limburgers. Limburgse volksvertegenwoordigers van alle partijen tekenden mee. Ook Bert Schoofs namens het Vlaams Belang. Toen Peter Vanvelthoven (sp.a uit Lommel), Patrick Dewael (Open Vld uit Tongeren) en Liesbeth Van der Auwera (CD&V uit Bree) dat zagen, trokken ze hun handtekening terug en dienden ze een eigen resolutie in met identiek hetzelfde voorstel. Het “cordon sanitaire” rond de radicale oppositiepartij werd opgetrokken. Via een addendum mocht daarna ook Peter Luykx alsnog zijn handtekening zetten als indiener. Bert Schoofs werd niets gevraagd. Hij betreurt de gang van zaken. Het zal het Vlaams Belang niet beletten om de resolutie mee goed te keuren. Maar Bert Schoofs zelf zal zich onthouden uit protest. “Politieke spelletjes zijn belangrijker dan het dossier zelf”, zegt hij.

Onverantwoord politiek gedrag

Het gedrag van de Limburgse vertegenwoordigers van de drie traditionele partijen is totaal onaanvaardbaar. Het dossier van de IJzeren Rijn is van levensbelang voor de Antwerpse haven en bij uitbreiding voor heel Vlaanderen waar Limburg nog altijd deel van uitmaakt en veel van profiteert. Vele Limburgers werken immers in of doen zaken via de Antwerpse haven. Politieke spelletjes rond de handtekening van een democratisch verkozen vertegenwoordiger van een legale Vlaamse politieke partij maken dit moeilijke dossier nog meer ingewikkeld. In Nederland volgen ze op de voet de evolutie van dit dossier en maken ze zich vrolijk om zoveel Vlaamse verdeeldheid. Mevrouw Van der Auwera en de heren Dewael en Vanvelthoven schieten uiteindelijk in hun eigen voet en spelen daarbij met de welvaart van heel Vlaanderen en zeker die van Limburg. Blijkbaar kennen ze hun eigen provinciale geschiedenis niet meer, toen in een niet zo ver verleden duizenden arme Limburgers moesten emigreren naar o.a. de Waalse steenkoolbekkens om er zware arbeid te verrichten tegen een karig loon. De Waalse socialistische politica Laurette Onckelincx is er een bekende nakomelinge van. Deze Limburgse waanzinnige partijpolitieke spelletjes moeten onmiddellijk stoppen, onze economische welvaart ten bate !