Het was symbolisch in de “Kleine Kapel” van het gewezen “Pensionnat des Dames de la Sainte Famille” in Berchem (een gewezen bolwerk van het Antwerps reactionair franskiljonisme) dat Hovenaaren ANZ-voorzitter Erik Stoffelen een ambitieus en uniek digitaliseringsproject van partituren mocht voorstellen.
Als één van de belangrijkste promotors van de Vlaamse muziek startte het Algemeen Nederlands Zangverbond (ANZ) in 2005 met een ambitieus en uniek digitaliseringsproject voor partituren. Vandaag, acht jaar later, is een belangrijke mijlpaal bereikt : de 500ste waardevolle liedpartituur werd zopas gedigitaliseerd onder het peterschap van het Priester Daensfonds. Op het zelfde ogenblik werd ook de webstek van het ANZ grondig vernieuwd en werd ook met enige trots de nieuwe kerst CD ‘Ieder jaar komt Kerstmis weer’ gelanceerd.
Van bij zijn oprichting in 1948 is het ANZ altijd de motor geweest van de Vlaamse koor- en liedbeweging. Ook vandaag is het ANZ één van de belangrijkste promotors van het Vlaamse lied. Voor koren en solisten – professionelen en amateurs – scholen en academies, jeugdverenigingen, middengroepen en vele muziekliefhebbers fungeert het ANZ als hét aanspreekpunt voor wat het Vlaamse lied betreft. Dagdagelijks komen er vragen binnen naar partituren. Het ANZ is ook de organisator van het jaarlijkse Vlaams Nationaal Zangfeest, tegenwoordig in de Lotto Arena in Merksem.
Sinds enkele jaren stelt er zich echter een probleem. De liederen van de Vlaamse componisten zijn nog amper verkrijgbaar. De respectievelijke kleine uitgeverijen, vaak nog in handen van de familie van de componisten, zijn niet meer actief (Faes, De Crans, Phalesius, Roeland en andere) of kunnen de investeringen voor druk en distributie niet meer dragen. Ook het aantal muziekwinkels daalt jaar na jaar en zij die overblijven, hebben nog amper Vlaamse liederen in hun aanbod. Dit probleem dreigt nefast te worden voor onze liedcultuur. Liederen die niet meer gezongen worden, worden snel vergeten. Een stuk van het levend muzikaal erfgoed dreigt m.a.w. verloren te gaan.
Nieuwe toekomst voor het Vlaamse lied
Om die reden is het ANZ in 2005 gestart met een ambitieus project : de digitalisering van het Vlaamse lied (kinderliedjes, volksliederen, studentenliederen, kunstliederen, kerstliedjes, …).
Dit meerjarenproject wil ruim 1.000 liederen een nieuwe toekomst geven. Vele behoren nu nog tot de algemene muzikale kennis van de Vlaming, maar er zijn ook tal van vergeten pareltjes die een nieuwe kans verdienen.
Het ANZ kiest bewust en toekomstgericht voor digitalisering. De voordelen zijn immers groot. Om te beginnen kunnen de partituren op vraag gedrukt worden : eenvoudig, snel en meteen op het gewenste aantal, in de gewenste toonaard en met de gewenste begeleiding. Hierdoor is het niet langer nodig om zwaar te investeren in het drukken van grote oplagen, in opslag en distributie. Daar komen de voordelen van het internet nog bij. Alle partituren kunnen via het internet wereldwijd en doorlopend ingekeken en legaal gedownload worden. Op termijn zullen bij elk lied ter illustratie een muziekfragment en een verwijzing naar beschikbare CD’s gevoegd worden.
Een muzikale adviescommissie bestaande uit experts en mensen uit het veld selecteert de liederen die in aanmerking komen voor heruitgave. Prioriteit wordt gegeven aan liederen die nu nog gebruikt worden in het onderwijs of nog ruim bekend zijn. Dit om een hiaat in de kennisoverdracht te voorkomen. Op termijn komen daar de intussen vergeten liederen bij die omwille van hun artistieke-compositorische kwaliteiten een nieuwe kans verdienen of historisch waardevol zijn. Naast de originele toonaard worden de liederen waar nodig ook in andere toonaarden gezet, om zowel de amateur als de professioneel een partituur op maat te bieden. Alle partituren zijn verkrijgbaar met klavierbegeleiding en gitaarakkoorden. Het project stelt zich in eerste instantie ten dienste van het onderwijs en de basis. Daarom worden deze arrangementen zo eenvoudig mogelijk gehouden, haalbaar voor elke gemotiveerde amateurpiansist of –gitarist. Voor deze arrangementen werden ervaren vakmensen aangesteld. De partituren worden stuk voor stuk opnieuw gezet volgens een sobere en gebruiksvriendelijke lay-out.
Belangrijke mijlpaal bereikt
Acht jaar na de start van het digitaliseringsproject, heeft het ANZ een belangrijke mijlpaal bereikt. De 500ste waardevolle partituur is zopas gedigitaliseerd. Omwille van dit ronde getal moest de 500ste partituur iets bijzonder zijn. Daarom werd gekozen voor “Het Daenslied : hulde aan de groene vlag” onder het peterschap van het Priester Daensfonds. In 2014 wordt trouwens uitgebreid de 175ste verjaardag van Priester Daens gevierd. De melodie van dit Daenslied is geleend aan Zuid-Afrikaaners die toen in Vlaanderen aanwezig waren. Het werd voor het eerst gezonden op een bijéénkomst van de Christene Volkspartij in Antwerpen.
De voorzitter van het Priester Daensfonds, Johan Velghe, hield dan ook een gelegenheidstoespraak op deze voorstellingsavond van het ANZ. De stad Aalst zet van alles op touw. Het Priester Daensfonds organiseert een heel bijzondere actie : iedereen die een pen kan vasthouden, wordt gevraagd een brief te schrijven aan Prister Daens. Wanneer het fonds 175 brieven zal hebben ontvangen, worden deze gebundeld in het feestboek “Aan Daens”. Om maar te zeggen dat niet alleen het Vlaamse lied herleeft, maar ook de herinnering aan de Vlaams-sociale pionier die priester Daens was.
Het digitaliseringsproject van het ANZ is een groots en ambitieus project waarvoor een enorme investering nodig is. Het ANZ ontvangt geen subsidies en is voor zijn werking volledig afhankelijk van giften. Daarom werd een formule van peter- en meterschap uitgewerkt. Als peter of meter van een lied betaalt men 40 euro en maakt men de digitalisering ervan mogelijk. In ruil wordt de naam van de schenker opgenomen in de peter- en meterlijst.
Dankzij de erkenning van het digitaliseringsproject door de Vlaamse erfgoedorganisatie Herita vzw (www.herita.be) kan een fiscaal attest worden bezorgd.
Herita vzw is een netwerkvereniging die iedereen met een hart voor erfgoed samenbrengt en ondersteunt. Herita ijvert voor een wereld waarin iedereen zijn erfgoed kan beleven en ervan kan genieten. Via het beheer van erfgoedsites, de organisatie van erfgoedactiviteiten en haar rol van dienstverlener zorgt Herita ervoor dat we ons meer verbonden gaan voelen met ons erfgoed. Open Monumentendag Vlaanderen is het jaarlijkse hoogtepunt van hun werking.
Nieuwe webstek online
Na acht jaar werd de webstek van het ANZ volledig vernieuwd en verbeterd. Kom even kijken op www.anz.be .
Nieuwe kerstCD “Ieder jaar komt Kerstmis weer”
Sinds kort is er een nieuwe CD met Vlaamse kerstliederen, getiteld “Ieder jaar komt Kerstmis weer”. Hierop werden oude en nieuwe liederen, maar ook gekende liederen en verrassende ontdekkingen gebundeld. Twee koren, een strijkersensemble met fluit en soliste Cristel De Meulder (sopraan) werkten hieraan mee. De algemene leiding was in handen van Wim Brabants. De liederen worden in een rijke, maar toch sobere zetting gebracht. De CD-opname gebeurde in de Heilige Hartkerk in Hasselt met het prachtige Cavaillé-Collorgel uit 1878.
Deze CD is bij het ANZ te koop voor twaalf euro.
Contact ANZ
Collegelaan 106, 2100 Antwerpen/Deurne
Tel. : 03 / 237 93 92
Fax : 03 / 322 58 77
E-post : info@anz.be
Net : www.anz.be
BTW: BE 0407 994 470
Open alle werkdagen van 9.00u. tot 16.30u.