Geven we geld aan extra opleidingen of investeren we in kinderopvang ?

www.doorbraak.be – door Sander Carollo

Afgelopen weekend zei Open Vld-voorzitster Gwendolyn Rutten dat ze in de toekomst af wil van het belastingvoordeel voor huisvrouwen, de zogenaamde huwelijksquotiënt waarbij partners zonder of met een laag loon een deel van het inkomen van de andere ontvangen.

Emancipatie

‘Daardoor blijven vrouwen te vaak thuis, terwijl wij hen willen emanciperen’, zei Rutten in de weekendkrant van Het Belang van Limburg. ‘We willen dat ze werken, dat ze opgeleid worden. Want de opleidingsgraad van de moeder is zeer bepalend voor een kind. Als je moeder laag is opgeleid, dan heb je een grote kans dat je zelf de school verlaat zonder diploma’, was haar voornaamste argumentatie.

Lage belastingen voor iedereen

Toch kreeg haar voorstel niet veel bijval. Het huishouden runnen kan gezien worden als werken. En volgens sommigen ontneemt het ouders de keuzevrijheid om als huisvrouw/man voor de kinderen te zorgen. Wat dat betreft, verduidelijkte Rutten op Twitter, wil ze dat de overheid neutraal moet zijn tegenover mensen die vrij die keuze maken en wil ze lage belastingen voor iedereen in plaats voor sommigen. Dat geeft haar voorstel een heel andere invalshoek. Waarom krijgen gezinnen met een huisvrouw wél een belastingvoordeel om het huishouden te regelen en de kinderen te kunnen opvoeden en andere gezinnen met tweeverdieners niet ? Terwijl die laatste groep toch ook een huishouden heeft en kinderen kan moeten opvoeden.

Investeren in opleidingen

Schaf dan de huwelijksquotiënt voor gezinnen zonder kinderen af

In die zin is haar voorstel rechtvaardig : zo worden geen van beide modellen fiscaal bevoordeeld. Jammer genoeg slaat Rutten de bal mis met haar argumentatie. Zo insinueert ze dat deze vrouwen niet geëmancipeerd zijn, toont ze geen waarde voor het werk van een huisvrouw en benadrukt Rutten dat ze laagopgeleid kunnen zijn. En hoewel ze in haar voorbeeld thuisblijvende moeders viseert, postte ze zelf op Twitter een tabel waaruit blijkt dat 68% van de begunstigden die van de huwelijksquotiënt genieten 0 (nul !) kinderen heeft en die groep voor 74% deel uitmaakt van de budgettaire kost (bijna één miljard). Schaf dan de huwelijksquotiënt voor gezinnen zonder kinderen af… Of is het Rutten écht te doen om de thuisblijvende moeder ? Door de huwelijksquotiënt af te schaffen wil ze met die kleine één miljard euro investeren in opleidingen. (Voor ongeschoolde huisvrouwen ? En welke opleidingen bedoelt ze eigenlijk ?)

Nergens ter wereld worden singles zo zwaar belast als in België

Met andere argumenten had ze haar voorstel beter kunnen verkopen. Die bijna één miljard euro die vrijkomt door de huwelijksquotiënt af te schaffen, zouden we ook kunnen investeren in betaalbare kinderopvang. Daarvoor hoeft zelfs de huwelijksquotiënt niet afgeschaft. En waarom kaart Rutten dit niet aan : alleenstaanden moeten een pak meer belastingen betalen dan ouders. Nergens ter wereld worden singles zo zwaar belast als in België. Zij financieren zo andermans kinderen. Is dat dan rechtvaardig ? Als het Rutten echt menens is, schaft ze beter het kindergeld af. Zet kinderbijslag om naar meer nettoloon voor elk, schreven twee Jong VLD’ers vorig jaar nog.

Ieder financiert zijn eigen zaak

geven we geld aan extra opleidingen of investeren we dat in kinderopvang ?

Het gevaar van deze redenering is wel, dat als je ze doortrekt, we eigenlijk nauwelijks of geen belastingen meer zouden moeten betalen : ieder financiert dan zijn eigen zaak. Voordelig voor ieder individu, maar belastingen en subsidies zijn niet per se een slechte zaak (zolang we er een optimale service voor terugkrijgen). Ze zorgen voor onze publieke dienstverlening – onderwijs, veiligheid, zorg … – en versterken het maatschappelijk weefsel. Daarom is het een goede zaak dat we als samenleving solidair zijn met onze medeburgers en onze duit in het zakje doen voor scholen, ziekenhuizen en verenigingen zoals jeugdbewegingen en sportclubs. Toch zijn belastingen en subsidies niet neutraal. Aan wie of wat geven we allemaal subsidies en hoeveel precies ? Investeren we bijvoorbeeld beter in één topclub of verspreiden we het geld onder kleinere voetbalclubs ? En om in de thuissfeer te blijven : geven we geld aan extra opleidingen of investeren we dat in kinderopvang ?

Meer netto of investeren in kinderen ?

Ofwel geldt voor ieder (gezin) hetzelfde, ofwel maakt een overheid gerichte keuzes en motiveert ze die ook

Door de huwelijksquotiënt af te schaffen wil Rutten een gelijk belastingsysteem voor zowel gezinnen met een- als tweeverdieners. Ze wil een gelijk speelveld, maar voldoende voorbeelden tonen aan dat er steeds twee maten en twee gewichten zijn. Ofwel geldt voor ieder (gezin) hetzelfde, ofwel maakt een overheid gerichte keuzes en motiveert ze die ook. Zo kan ze ieder gezin meer netto geven, of moeten we allen wat meer afgeven voor onze en andermans kinderen, de toekomstige generaties. Maar dan moeten we ook gericht in hen investeren. In onderwijs, in kinderopvang, en in de werk-privébalans voor de ouders, zodat ze idealiter niet uit de arbeidsmarkt moeten blijven.

Helaas heeft de overheid het ook moeilijk om haar uitzonderingsbeleid te motiveren. Kijk bijvoorbeeld naar de fiscale koterijen. Daar zit meer lobbywerk, achterkamerpolitiek en politique politicienne achter dan een duurzame visie op de toekomst.

Marktlogica

Om te eindigen met een voorbeeld in de media. Jaarlijks vloeit er ongeveer 270 miljoen euro aan subsidies naar de krantensector, onder meer omdat de overheid de krantenbedeling steunt. Is dit de taak van de overheid ? Hiermee bevoordeelt ze niet alleen enkele schaarse machtige mediagroepen, maar beconcurreert ze ook haar eigen kleinhandel, namelijk de krantensector. Bovendien betalen kranten en weekbladen geen btw. Op de online verkoop van nieuws geldt daarentegen een btw-tarief van 21%. Welke visie, buiten het bevoordelen van oude media, schuilt hier achter ? Sven Gatz, Ruttens eigen “liberale” minister van Media, is geen voorstander van deze perssteun, maar doet er ook niets aan. Gatz gelooft op journalistiek vlak (ook) in de “vrije” markt, terwijl die tot steeds meer verschraling leidt. Journalistiek is maatschappelijk gezien echter te belangrijk om louter aan de markt over te laten. Met de huidige overheidssteun kan je trouwens een pak journalisten gericht vergoeden voor maatschappelijk relevante projecten, in plaats van zoals nu machtige mediagroepen te subsidiëren die hun journalisten onderbetalen. Dit voorbeeld indachtig kunnen politici zich ook beter richten op de noden van het gezin en de samenleving, in plaats van louter de marktlogica toe te passen, waar de belastingbetaler en werkgever lang niet altijd de winnaar van zijn.

Foto’s © Gazet van Hove.