Wordt het ooit nog terug als vroeger ? Sommigen zeggen dat niets meer zal zijn zoals voorheen, en dat de coronapandemie ons leven definitief en onomkeerbaar zal veranderen. Velen hebben twijfels en die twijfels worden versterkt door allerlei commentatoren, links én rechts. Zo zou uit de crisis zijn gebleken dat een daadkrachtige staat veel onheil kan helpen vermijden – maar zei men dan iets anders in 2008 ? Ook zouden de grenzen terug belangrijker worden – zonder dat men er bij vertelt of het dan gaat om de Europese dan wel de nationale grenzen ?  Andere EU-bonzen laten horen dat de Europese Unie moet worden versterkt – maar zeggen ze dat niet na élke crisis ?  De economische, militaire en politieke balans zou aan het verschuiven zijn van het westen naar Azië, maar de resultaten waarop China zich beroept, zijn niet onmiddellijk zeer overtuigend.

Pascal Gauchon, oprichter van het Franse geopolitieke tijdschrift “Conflits”, heeft zich gefocust op het fenomeen van de globalisering in het licht van de coronacrisis. Hij citeert Alain Minc die in de eerste dagen na de uitbraak van het coronavirus liet verstaan dat “mondialisation” (het Franse woord voor globalisering) rijmt op “risico”. Globalisering mag lange tijd in de mainstreammedia doorgegaan zijn als hét model van rationaliteit, dan blijkt vandaag, in volle coronapandemie, dat de “ketens van de universele waarden” breken. “De globale bedrijven hadden de verschillende etappes van de productie in die landen geplaatst waar het meest rendabel kon worden geproduceerd. De coördinatie van het geheel gebeurde via het informaticacentrum. We kennen intussen de zwakheden van het systeem”, aldus Gauchon.

Enkele weken op een bestelde, nieuwe wagen wachten : een echt drama kun je dat niet noemen, wel een ongemak. Maar verschillende maanden moeten wachten op medicamenten en beschermingsmateriaal terwijl de pandemie volop is losgebarsten, is veel erger. “Reeds in 2014 had David Simonnet, voorzitter en directeur van het chemische bedrijf Axyntis gewaarschuwd, onder andere op het Festival van de Geopolitiek dat ik had georganiseerd. Gewaarschuwd voor de grote Europese afhankelijkheid van China wat de productie van medicamenten en andere betrof. Het interesseerde de grote, belangrijke media blijkbaar niet”.

De delocalisering bleef niet beperkt tot één sector, maar de quasi totale industriële productie verdween uit West-Europa.  Het kan geen toeval zijn dat het land dat tot hier toe relatief best heeft weerstaan aan de gevolgen van de pandemie, Duitsland is. Een land dat er steeds in geslaagd in een vrij compleet netwerk aan industrieën in eigen land te houden. “Afhankelijk zijn van China, betekent af te hangen van een land dat een echte machtsstrategie heeft ontwikkeld, dat betekent de eigen veiligheid in de handen van Peking leggen. De grote ontdekking van de actuele crisis is de realiteit en de mate van afhankelijkheid en dus de noodzaak aan grenzen van het delocaliseren”.

Het wordt hetzelfde, alleen veel erger

Is de hoop in verschillende politiek-maatschappelijke kringen op een trendbreuk derhalve gewettigd ? Sommigen denken dat de globalisering zijn beste tijd heeft gehad, maar Pascal Gauchon gelooft er niets van. Het wordt meer van hetzelfde, denkt hij, en hij baseert zich hiervoor op verschillende indicaties. Zo wordt van de kant van de voorstanders van globalisering gewezen op het feit dat de kosten van productie nog kunnen worden gereduceerd. Waardoor de koopkracht in de rijke landen nog kan toenemen en ook arme landen steeds rijker zullen worden.

Sommigen menen zelfs, aldus Gauchon, dat er geen sprake is van een crisis van de globalisering, maar eerder van een versnelling van de globalisering.  Want men zal stellen dat er om de gezondheidscrisissen te bestrijden, nood is aan meer samenwerking en meer internationale regels om de risico’s te beperken. De kapitaaltransfers moeten niet worden verminderd, hoort men verder, maar moeten integendeel in de richting van Afrika en het Midden-Oosten worden gestuurd om te vermijden dat die landen in elkaar storten.  En we moeten weten dat er nog méér vluchtelingen onze richting uit komen, van zodra de ngo’s hun taxidiensten op de Middellandse Zee hervat zullen hebben. Italië en Portugal regulariseren hun illegalen, andere landen zullen allicht volgen. “Niets zal veranderen. De goede zachtmoedigaards zullen met morele ondersteuning opnieuw de grote belangen te hulp schieten”, aldus een wat cynische auteur.

Zolang de heersende politieke kaste niet is vervangen…

Neen, de coronacrisis zal (voorlopig ?) niet zorgen voor een kantelmoment inzake globalisering. De reden is eenvoudig : de dominante politieke klasse zit nog steeds op haar plaats, de heersende ideologie is nog steeds dezelfde. De politieke klasse heeft alleen oog voor de vertegenwoordigers van de globalisering : de bestuursraden van de grote mondiale firma’s, de hoogste administratieve functies die hun wereldstrategie verder willen uitrollen, de creatievelingen van hoogtechnologische bedrijven, de ngo’s en hun lobby’s, en andere bedrijven/firma’s/organisaties die steunen op zware subsidiëring van dezelfde politieke kaste.

Pascal Gauchon sluit af met Michel Houellebecq, die volgende quote over de toekomst neerschreef : “We zullen na de pandemie niet ontwaken in een nieuwe wereld : het zal dezelfde wereld zijn, alleen nog veel erger”.

“Revue Conflits” is een nuttige aanvulling bij de lectuur van tijdschriften als “TeKoS”,  “Eléments”, “Sezession”, en andere.

Adres Revue Conflits, 32 Rue du Faubourg Poissonnière, F-75010 Paris.

https://www.revueconflits.com/

Peter Logghe in Knooppunt Delta vzw.

Foto’s (c) Gazet van Hove.