door Redactie Politiek, ’t Pallieterke .
Wie een paar jaar geleden zou gezegd hebben dat een klimaatplan en de aanpak van een viruspandemie de machtsverhoudingen binnen de Vlaamse regering zou bepalen, zou gek zijn verklaard. Dit is nochtans wat er nu gebeurt. Door de volgzaamheid ten opzichte van de federale regering ten tijde van de coronacrisis worstelt minister-president Jan Jambon (N-VA) met een imagoprobleem. Minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) scoort. En Open Vld schiet zichzelf in de voet met zwakke en omstreden ministers.
“Absoluut niet.” Dat was het antwoord van Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA) toen hij vorige zondag op het VTM-journaal de vraag kreeg of er omwille van de stijgende coronacijfers een nieuwe lockdown zat aan te komen. Op sociale media werd er direct hartelijk om gelachen. De Vlaamse numero uno had al moeten inbinden met de invoering van het Covid Safe Ticket. Waarom zou hij straks een nieuwe lockdown, zelfs in de ‘softe’ versie, kunnen tegenhouden indien federaal minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) de druk blijft opvoeren? Waarna de Vlaamse regering weer met de billen bloot gaat. Neen, het is nog twee en een half jaar tot de volgende Vlaamse verkiezingen en de vraag die men zich vandaag stelt is of Jan Jambon zich nog kan herpakken en zich duidelijker kan profileren.
Het is op deze pagina’s al meermaals gesteld dat het erop lijkt dat Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) de echte Vlaams-nationalistische nummer één van de regering-Jambon is geworden. Veel meer dan minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA), die evenzeer geprangd zit tussen eigen Vlaamse ambities en overleg met ministers in andere regeringen. Het klimaatplan en het federale geknoei rond de kernuitstap zijn een geschenk voor Demir.
“Zuhal Demir is de echte Vlaams-nationalistische nummer één van de regering-Jambon geworden”
Meer dan wat bomen planten
Toen de Limburgse in 2019 Vlaams minister van Omgeving werd, was dat niet van harte. Ze kreeg als juriste wel de relatief lege functie van minister van Justitie erbij, maar had eigenlijk op Binnenlands Bestuur gerekend. Zeer zichtbaar als post en het zou een soort van wraakneming zijn op de minister die dat departement in de vorige regering beheerde: Liesbeth Homans. Het is een publiek geheim dat zij en Demir lange tijd op ramkoers zaten. Ze wilden in een niet zo ver verleden elk de Antwerpse vrouwelijke nummer één worden van de N-VA. Homans won het pleit en Demir vertrok naar Limburg, officieel om familiale redenen. Demir had ook op de Vlaamse post van integratie en inburgering gehoopt, maar dat departement ging eveneens aan haar neus voorbij.
Omgeving of Leefmilieu dan maar. De partijtop maakte duidelijk dat ze zich daarover niet te veel zorgen moest maken. Een paar bomen planten, dat was het enige dat de Limburgse met Koerdische roots moest doen. Het draaide anders uit. Met het Vlaams klimaatplan kiest Demir voor realistische doelstellingen rond CO2-uitstoot en concrete maatregelen. Ze jaagt daarmee de groenen in de federale regering in de gordijnen, want Ecolo en Groen hebben niets liever dan absurde ambities na te streven om te tonen dat ze heiliger zijn dan alle andere groene pausen. Bovendien zijn Demir en haar federale collega Tinne Van der Straeten (Groen) continu op ramkoers over de bouw van de gascentrales. Hier scoort Demir bij de achterban, zeker als de mainstream media via de opiniestukken van onder andere De Morgen-hoofdredacteur Bart Eeckhout de kant van de Vivaldi-regering kiezen. Het is nog lang, maar bij de verkiezingen van 2024 wacht Zuhal Demir een monsterscore.
De CD&V wil vooral consolideren
Vlaams viceminister-president Hilde Crevits (CD&V) kwam in de Vlaamse regering als christendemocratische sterkhouder, als tegengewicht voor, toen nog, ‘sterke Jan’ Jambon. Even zag het ernaar uit dat ze de facto de nummer één van de Vlaamse regering zou worden. Dat is niet gebeurd. De Vlaamse christendemocraten zitten in een moeilijke spagaat tussen Vlaams en federaal en moeten vooral consolideren, is daar te horen. CD&V verdedigt in het klimaatplan de standpunten van de Vlaamse landbouwers. Dat moet hun traditionele achterban aan boord houden. Bij CD&V is men er nog altijd niet van bekomen dat ze in het diepe West-Vlaanderen – waar er nog niet teveel allochtonen rondlopen – worden leeggezogen door het Vlaams Belang.
Vlaams minister van Welzijn Wouter Beke (CD&V) denkt in dezelfde richting. Na de kritiek over de slechte aanpak van de coronacrisis, onder andere in woonzorgcentra, scoorde hij wel punten met de efficiënte vaccinatie. Misschien kunnen we daarop electoraal scoren, denkt CD&V.
Open Vld ook Vlaams het spoor bijster
Bij de Vlaamse liberalen is het armoe troef. Federaal stellen ze niets voor omdat alles ondergeschikt is aan de ambities van premier Alexander De Croo (Open Vld). Vlaams moesten ze een luis in de pels worden van N-VA via Bart Somers (Open Vld), die een zo links-liberaal mogelijke koers moest varen rond thema’s als integratie en multicultuur. Afgezien van het plaatsen van een paar vriendjes in de Vlaamse administratie is dit grandioos aan het mislukken. De zaak van de subsidiestroom naar voormalig Open Vld-verkozene Sihame El Kaouakibi verplicht de links-liberale vleugel om zich wat discreter op te stellen. Binnen Open Vld is er ondanks de dominantie van de linkervleugel ongenoegen over de manier waarop het schandaal de partij blijft belasten.
Verder is er nog het totale lichtgewicht Lydia Peeters. Dat zij Vlaams minister is geworden, was indertijd het gevolg van de persoonlijke ambities van toenmalig partijvoorzitter Gwendolyn Rutten. Deze laatste kreeg de kans op een superministerpost, maar lonkte in de herfst van 2019 naar het federale premierschap. Om die reden stuurde ze een derderangsfiguur naar het Martelaarsplein. Dat werd vorige week duidelijk toen Peeters in het kader van het klimaatplan stelde dat het niet meer van deze tijd was dat elke Vlaming een eigen auto had. Autodelen en tutti quanti was de toekomst. Nu heeft de Open Vld al veel van haar principes verloochend, maar deze aantasting van de individuele vrijheid en het eigendomsrecht is wel een dieptepunt.
Foto’s (c) Gazet van Hove.