door Jurgen Ceder in ’t Pallieterke .
Het idee van een federale kieskring is als een terugkerende komeet. Even flitst ze aan de hemel en verdwijnt dan weer voor een paar jaar in de duisternis. Deze keer is het Vld-voorzitter Lachaert die het ideetje nog eens heeft opgegooid. “Alexander De Croo hoeft als premier geen verantwoording af te leggen in Franstalig België, want niemand kan er op hem stemmen”, zo verantwoordt hij zijn voorstel. “Dat is niet normaal.”
In dit land is dat een boude stelling. Er bestaat in België namelijk geen enkele verband tussen ministerschap en het aantal stemmen dat je haalt. Frank Vandenbroucke is minister zonder zelfs deel te hebben genomen aan de verkiezingen. En de eerste minister wordt geleverd door het zesde partijtje van het land. Waarom zou je mensen vragen om zich uit te spreken over een premier als hun stem geen enkele rol speelt in wie de volgende premier wordt ?
Sommigen denken dat een federale kieskring de VLD zou toelaten de “populariteit” van De Croo uit te spelen in Wallonië. Dat idee is dan gebaseerd op een illusie. De Croo scoort goed in de peilingen om dezelfde reden dat Charles Michel tijdens vorige legislatuur goed scoorde: het is de restkeuze van de ongeïnteresseerde, politiek luie burger, die aan de enquêteur dan maar de naam van de eerste minister geeft. Als De Croo de populairste politicus van het land is, zoals opiniepeilers beweren, waarom is zijn partij dan steeds minder populair? In een duel om de liberale kiezers loopt de kleurloze De Croo meer kans om Vlaamse stemmen te verliezen aan Bouchez dan het omgekeerde.
Fundamenteel conflict
De echte reden vind je in een ander argument van Lachaert. “We kunnen niet in de splitsingslogica blijven doorgaan”, zegt hij. Het neo-unitarisme van de VLD is gekend, maar het gaat in tegen de middelpuntvliedende krachten die dit land onvermijdelijk zullen doen barsten.
Een van die krachten is de Waalse financiële onverantwoordelijkheid waarvan de gevolgen stilaan onbeheersbaar worden. “We weigeren de schuld te laten oplopen”, zei Di Rupo twee weken geleden in zijn jaarlijkse beleidsverklaring als Waals Minister-president. En dat in een jaar met een Waals begrotingstekort van 4 miljard en een schuldgraad die internationale records breekt. In het Russisch bestaat daar een woord voor. Wanneer iemand flagrant liegt, zijn toehoorders weten dat hij liegt en hij weet dat ze dat weten, maar hij toch met een uitgestreken gezicht doorgaat en de toehoorders instemmend knikken, noemt men dat “vranyo”.
De Franstalige christendemocraten gaan niet meer mee in de vranyo. “We bevinden ons in een zeer zorgwekkende begrotingssituatie. Als we zo verdergaan, zullen we de Vlamingen om hulp moeten smeken”, waarschuwt senator André Antoine van ‘Les Engagés’. Die Vlamingen worden echter zelf zwaar getroffen door dure energieprijzen en dalende koopkracht. Er broedt een fundamenteel conflict dat je niet vermijdt met plannetjes uit de neo-unitaire ideeënbus.
Foto’s (c) Gazet van Hove.