Een verlichtingskwestie
ACTA SANCTORUM – door Johan Sanctorum – www.doorbraak.be .
December is traditioneel de maand waarin de middenstand haar jaaromzet probeert goed te maken. En, niet toevallig, is het ook het tijdstip van jaarlijkse opstootjes rond correct kleurgebruik : eerst en vooral natuurlijk Zwarte Piet, de sintenknecht die woke verbanvloekt als symbool van koloniale onderdrukking. Wat rare modificaties opleverde als de roetpiet, zwart vanwege de schouw en dus afwasbaar.
Volgens historici is Piet een mix van allerlei cultuurlagen, tot en met het voorchristelijk gebruik om zich in de midwinter zwart te schminken. Niks aan te doen, de Pietendiscussie is een traditie op zich geworden, een vast onderdeel van de kalender. Vorig jaar stemde het Europees Parlement een resolutie tegen Zwarte Piet, met, jawel ons aller Guy Verhofstadt als trekker.
Hete winters
Zoek de fout
Daarnaast is er de vraag wat we met het kindje Jezus doen, zijn kerststal-decorum, naast uiteraard heel de commerciële spin-off van het verhaal. Sinds Urbanus’ ‘Bakske vol met stro’ uit 1979 hebben ook ongelovigen het kerstverhaal omarmd als een stuk cultureel erfgoed waarop humor en satire van toepassing mogen zijn. Kerstmis is niet alleen het feest van de Christelijke gemeenschap – bestaat die nog ? – maar een onvervreemdbare baken in een tijd waarin werkelijk alles op losse schroeven staat. Zelfs de seizoenen zijn niet meer wat ze geweest zijn. Het zou wel eens kunnen dat we rond 25 december nog met 18 graden zitten. Het is dan problematisch om van een ‘winterfeest’ te spreken.
Dat is nochtans wat het Leuvense Schepencollege
Volgens schepen van feestelijkheden Dirk Vansina (cd&v) was het idee ontstaan in de marge van een vergadering, bij ‘wat lachen en filosoferen’.
een week geleden besliste : in de officiële communicatie niet meer de naam Kerstverlichting gebruiken, maar wintersfeerverlichting. Met de nadrukkelijke mededeling dat men hier niks politieks of ideologisch moest achter zoeken. Volgens schepen van feestelijkheden Dirk Vansina (cd&v) was het idee ontstaan in de marge van een vergadering, bij ‘wat lachen en filosoferen’.
Dat het Leuvense stadsbestuur, na dat van Aalst, het amusantste van heel Vlaanderen is, met gevoel voor humor als absolute voorwaarde om erin te mogen zetelen, wisten we al langer. En ook dat deze stad een toonbeeld is van verdraagzaamheid. Drie jaar geleden kwam een dame aan het stadsloket een volmacht regelen voor de verkiezingen, en kreeg ze van de ambtenaar te horen dat ze vooral niet voor de N-VA moest stemmen, want dat waren zwarten. Toen dat verhaal in de sociale media kwam, bleek de ambtenaar in kwestie uit de wind gezet door… Dirk Vansina.
De jacht op zwarten
Noteer dus dat men ook dit jaar geen Zwarte Pieten op de kinderen mag loslaten (Leuven is samen met Gent de enige Vlaamse stad met officiële instructies ter zake), en dat ook de ‘zwarten’, in de betekenis van Vlaamsgezinden, in Leuven niet welkom zijn. In tegenstelling tot de roetpiet is hier geen loutering mogelijk : eens zwart altijd zwart.
Dat wettigt het vermoeden dat men de naam ‘kerstverlichting’ wél om ideologische redenen officieel uit de notulen schrapt, omdat men problemen had met de Christelijke verwijzing, en dat nota bene een politicus met de C in de naam van zijn partij de beslissing verdedigt.
Een neutrale passe-partout
Dat burgemeester Mohamed Ridouani, door zijn onvergetelijke voorganger Louis Tobback in die stoel gekatapuleerd, een gelovige moslim is, zou eigenlijk een extra reden moeten zijn om de kerstverlichting niét te schrappen, want zij hebben ook hun Ramadan en Suikerfeest. Tenzij hij op ideeën werd gebracht door zijn coalitiepartners CD&V en Groen, de lachende filosofanten die al schertsend en badinerend het woord ‘winterfeestverlichting’ bedachten.
In dat geval is er zelfs geen islamfundamentalisme nodig om Christelijk erfgoed te weren uit de taal en het straatbeeld, de inheemse politici zullen er in hun ‘breeddenkendheid’ zelf wel voor zorgen
In dat geval is er zelfs geen islamfundamentalisme nodig om Christelijk erfgoed te weren uit de taal en het straatbeeld, de inheemse politici zullen er in hun ‘breeddenkendheid’ zelf wel voor zorgen. De strijd tegen de foute zwarten en de strijd tegen de kerstverlichting is met andere woorden dezelfde, en het is vooral in naam van de progressiviteit dat de taal moet opgekuist worden tot een neutrale passe-partout.
Gaat het hier om een bagatel, een non-discussie zoals Ridouani zelf beweert ? Te zien aan de tsunami van reacties op de sociale media, waarbij zelfs Rik Van Cauwelaert en Rik Torfs zich niet onbetuigd lieten, allerminst. Ach, dat zijn toch maar oude witte mannen die niks snappen van vooruitgang. Rik Torfs werd zelfs onlangs door De Standaard ontmaskerd als een influencer die de ‘extreemrechtse terrorist’ Yannick Verdyck had aangestuurd. Welkom in de club.
Micro-evolutie
Zo valt alles mooi op zijn plaats. Uitgerekend Leuven, standplaats van een van de oudste Europese universiteiten, is dringend toe aan een zuivering, al lachend en filosoferend wel te verstaan. Ze grijpt heel geleidelijk plaats, net om debatten te vermijden, en via ‘bagatellen’ waar alleen zuurpruimen zich druk over maken. #muchadoaboutnothing, aldus burgemeester Ridouani.
Het klopt dat de Kerstmarkt voorlopig een Kerstmarkt mag blijven, dus wat is het probleem. Wel, cases als die Leuvense ‘wintersfeerverlichting’ zetten stapsgewijs een dynamiek in gang die bedoeld is als een ontwenning aan wat ons historisch bindt. Geen grote beeldenstormen, wel kleine, quasi-onnozele adaptaties zoals een wijziging in het stedelijk-administratief vocabularium. Zaken die tussen de soep en de patatjes beslist worden, ver van de burger weg, en ook maar ‘om te lachen’.
Voor sommige moslimfundamentalisten kan het niet snel genoeg gaan, de meerderheid echter rekent op het ‘voortschrijdend inzicht’ van links en de verwoking, om onze Europese iconen en symbolen te ontmantelen
Deze micro-evolutie zal netto leiden tot een – horresco referens – islamisering omdat de islam dé godsdienst is in Europa die elke vorm van tolerantie opvat als een capitulatie. Dat zit gewoon in de genen van die religie, sinds Mohammed Medina tot IS avant-la-lettre uitriep. Voor sommige moslimfundamentalisten kan het niet snel genoeg gaan, de meerderheid echter rekent op het ‘voortschrijdend inzicht’ van links en de verwoking, om onze Europese iconen en symbolen te ontmantelen. Dat bespaart hen veel gedoe. Met progressieve politici als hefbomen.
Kerst in Australië
Ik zeg het als atheïst en vrijdenker : het is momenteel een heel slecht idee om onze eigen Christelijke (en voor-Christelijke) iconen naar het containerpark te brengen, in naam van de breeddenkendheid. Dat er vandaag grote sympathiebetuigingen ontluiken voor de opstandige vrouwen in Iran, terwijl bij ons critici van de hoofddoek en nog meer spookachtige gewaden worden weggezet als ‘islamofobe’ nazi’s, wijst op andere agenda’s bij links dan emancipatie en persoonlijke vrijheid.
Wist u trouwens dat de meest fervente kerstvierders in Australië te vinden zijn, waar het veertig graden is in december ? Geen wintersfeerverlichting aldaar, maar wel strandbarbecues. Als ze daar het K-woordje niet afschaffen, waarom wij dan wel.
JOHAN SANCTORUM
Johan Sanctorum is filosoof, publicist, blogger en Doorbraak-columnist.
Foto’s (c) Gazet van Hove.